Joe Tidy
BBC Sanal Dünya Muhabiri
Uluslararası savaş konvansiyonlarına uyulmasını denetlemek ve gözlemlemekten sorumlu kuruluş Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) tarihinde ilk kez çatışmalar ve savaşlarla ilişkili sivil hackerlar (internet korsanları) için bir etik kurallar rehberi yayınladı.
Örgüt, Ukrayna savaşı patlak verdiğinden beri giderek artan sayıda insanın “vatansever” siber çeteler kurduğu ya da katıldığı uyarısında bulundu.
Kızılhaç tarafından sıralanan 8 etik kural arasında hastanelerin sistemlerine saldırılmaması, kontrol edilemez şekilde yayılan hackleme programları kullanılmaması ve sivil halk arasında terör etkisi yapacak tehditlerde bulunulmaması da var.
Fakat bu kuralların yaptırım gücü bakımından soru işaretleri var. Bazı sibet çeteler BBC’ye bu kuralları dikkate almayacaklarını söylediler.
Hackerlara uyarılar: Faaliyetleriniz sivil hayatları tehlikeye atabilir
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1949 yılında hazırlanan ve savaş kurallarını düzenleyen Cenevre Sözleşmeleri’nin (1949)hayata geçirilmesini denetleyen Kızılhaç, internet korsanlarının savaş ve çatışmalarda izleyeceği kuralları içeren rehberi hacker gruplarına yolluyor ve uyarıyor: Faaliyetleriniz, kendinizinkiler de dahil sivil insanların hayatlarını tehlikeye atabilir.
Yurtsever amaçlarla yapılan hackleme faaliyetlerinin hacminde geçtiğimiz 10 yıl içerisinde büyük bir artış meydana geldi. Kızılhaç açıklamasında bir örnek olarak 2013 yılında Batılı medya kuruluşlarına yönelen Suriye yanlısı hackleme girişimleri de hatırlatılıyor.
Fakat Kızılhaç Hukuk Danışmanı Dr Tilman Rodenhauser, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana dünya çapında bu tür faaliyetlerin kaygı verici bir hızla yeniden yükseldiğini söylüyor.
“Bazı uzmanlar siviller tarafından yürütülen hackleme faaliyetlerinin teknik olarak çok gelişkin olmadığını ve kayda değer bir etkisi olmayacağını düşünüyorlar. Ancak (Ukrayna-Rusya çatışmasında) iki tarafta da izlediğimiz bazı gruplar çok büyük ve bunlar bankalar, şirketler, eczaneler, hastaneler, demiryolları ve devlet dairelerinin işlerini kesintiye uğratmayı başardılar.”
Kurallar neler?
- Siber saldırıları sivil hedeflere yöneltmeyin
- Askeri ve sivil kurum ve kişileri ayrım gözetmeden etkileyecek ve zarar verebilecek teknikler ve araçlar ya da kötü amaçlı yazılım kullanmayın
- Askeri bir hedefe siber saldırı planlarken, saldırının siviller üzerindeki muhtemel hedeflerini en aza indirecek bütün önlemleri alın
- Hastaneler, tıbbi ve insani yardım amaçlı kurumları hedeflemeyin
- Sivil nüfusun yaşamını sürdürebilmesi için vazgeçilemez olan, ya da onlar için tehlikeli sonuçlar yaratacak hedeflere siber saldırı yöneltmeyin
- Sivil halk arasında terör paniği yaratacak şiddet eylemi tehditlerinden kaçının
- Uluslararası insan hakları yasalarının ihlalini kışkırtmayın
- Düşman uymasa bile siz bu kurallara uyun
Kızılhaç hükümetleri de hackleme faaliyetlerini sınırlamaları ve bu konudaki yasalarını sıkılaştırmaya çağırıyor.
Ukrayna savaşının sivil ve askeri hackleme arasındaki sınırları iyice bulanıklaştırdığı gözleniyor. Örneğin Ukrayna’da oluşturulan Ukrayna İnternet Ordusu gibi sivil gruplar hükümet tarafından da Rus hedeflerine saldırmaya teşvik ediliyor.
Ukrayna İnternet Ordusu grubunun Telegram kanalının 160 bin üyesi var ve bu grup demiryolları ve bankalar gibi kamu hizmetlerini hedef alıyor.
BBC’nin ulaştığı bu grubun sözcüsü Kızılhaç kurallarını uygulayıp uygulamayacaklarına henüz karar vermediklerini söyledi. Grup kendi kararıyla daha önce sağlık hizmeti veren kuruluşları hedeflemeyi yasaklamıştı ama sivil hayat üzerinde etkide bulunacak bazı eylemlerden kaçınılamayacağını söylüyor.
Grubun sözcüsü “Kuralları uygulamak, taraflardan birini dezavantajlı duruma düşürebilir” dedi.
Rusya içinde de benzer büyük gruplar oluştu ve onlar da Ukrayna ve müttefiki olan ülkelerdeki hedeflere sivil halkı, sağlık hizmetlerini etkileyebilecek saldırılar yönelttiler.
Telegram kanalının 90 bin üyesi olan Killnet adlı grubun temsilcisi “Neden Kızılhaç’ı dinleyecekmişim?” diye soruyor.
Killnet doğrudan ya da dolaylı olarak Rusya hükümetine hizmet ettiği suçlamalarını şiddetle reddediyor.
Diğer yandan son aylarda teknoloji şirketleri ve hükümet sitelerini hedef alan Anonymous Sudan adlı hacker grubunun bir sözcüsü BBC’ye yeni kuralların “uygulanabilir” olmadığını ve ihlal edilmesinin kaçınılmaz olduğunu söyledi.
